WAT WAS DUCT TAPE PROJECT?


In 2022 ben ik afgestudeerd op de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht met een performance art. Dit werk was het resultaat van een onderzoek naar het medium en mijn eigen passie voor theater en beeldende kunst. Dit artikel tracht uit te leggen hoe ik op het werk ben gekomen, wat ik ermee wilde bereiken en wat het publiek en andere kunstenaars mee kunnen nemen. 


Wat is performance art?

Een opgenomen of live, theatrale actie waarbij het menselijk lichaam centraal staat. Veelal gericht op interactie met het publiek.

 

Het menselijk lichaam als kunstobject. Dat is waar ik op viel. Als ik schilder of bouw merk ik dat het gemakkelijk is om de inhoud van werk te verhullen in de vormgeving. Maar een actie die je met je lichaam uitvoert kan je niet verhullen. Het is de meest directe vorm van kunst maken. De directe communicatie spreekt me aan. 

Marina Abramovic

De moeder van performance art is natuurlijk Abramović. Ze heeft de grondslag gelegd voor het medium door de absolute limiet van haar lichaam te vinden. The Artist is present had als volledige concept dat de kunstenaar altijd aanwezig is, ik wil dit nemen als basis en hier op verder bouwen. Als de kunstenaar zonder twijfel verbonden is met het werk opent dat de deur voor nieuwe ideeën en connecties. Ik zal er van het begin tot het einde staan.

Een fysiek zware performance helpt ook bij het verkrijgen van symphatie onder het publiek. Ik denk dat het hielp dat Abramović zichzelf zoveel leed heeft aangedaan om serieus genomen te worden. Het stuurt in elk geval een signaal dat je het meent en er wat voor over hebt. 

Crackhead Barney

Dus, ik sta daar. Hoe kom ik als persoon over? Ik neem inspiratie van Amerikaanse performance artieste bekend als "Crackhead Barney". Haar kledingstijl ziet eruit alsof ze het uit een container heeft gevist en daarna jarenlang heeft gedragen. Ik zie dat het werkt omdat ze zich hierdoor in een nederige positie plaatst. Het publiek vind dat het boven haar staat en is daarom minder teruggetrokken richting haar.

Dit wil ik ook. Ik neem een gescheurd overhemd dat ik al jaren heb met een knullige stropdas. Ik denk dat het mijn uitstraling toegankelijker maakt en onderscheidt me van het publiek. 

Nathan Fielder

In 2014 zette Nathan Fielder de kunstwereld en wetgeving op z'n kop met zijn werk "Dumb Starbucks". Door misbruik te maken van de parodiewet kwam hij er mee weg een authentieke koffiezaak om te toveren tot een exacte kopie van een normale Starbucks, alleen met het woord "Dumb" toegevoegd aan elk logo. Dit allemaal zonder de rechten tot de franchise natuurlijk.

Dit was allemaal met de bedoeling om geld te verdienen maar werd sarcastisch als performance art gebracht naar het publiek. Ik kan niet in woorden omvatten hoe geniaal ik dit vind. Een kunstwerk dat bedoelt is als oplichterij. 

Kan ik de HKU oplichten? 

Dat lijkt me wel wat. Ik vind het iets moois dat alles gecatagorizeert kan worden als kunst en het lijkt me interessant om te kijken hoe crappy/ongewenst/achterbaks ik het werk kan maken en ermee weg kan komen. Dit was een beetje een spelletje tussen mij en de docenten.

Net als Nathan Fielder moet ik eerst "credibility" opbouwen. Ik heb mezelf vele keren met duct tape aan de muur geplakt à la Jan Erichsen. Nutteloze constructies met een knullige kwaliteit. Het liet zien dat ik bereid was te werken en mezelf voor schut durf te zetten. Dit gaf denk ik vertrouwen in m'n werk als performance artiest. 

Ik wilde de ruimte hebben om elk moment de performance te veranderen. De beoordeling is immers voordat exposure begint. Dat is lekker spannend voor mezelf, ik wil de betekenis van het werk uitstellen tot Exposure begint.

Dit gaat volledig in tegen de werkwijze van HKU, waar ik me een jaar zou moeten voorbereiden en al m'n keuzes moet kunnen verantwoorden. Als ik op het laatste moment de performance verander, dan gaat het volledige Beoordelingsformulier in vlammen op. 

Dus het wordt een opzettelijk slecht werk? 

Nee, het wordt een gigantisch risico en een statement tegen het dood-overwegen van kunst. Ik wil dat het werk z'n eigen leven gaat leiden en niet binnen de richtlijnen van de HKU valt. Niet omdat ik persé tegen die richtlijnen ben,  maar het is toch het werk van kunstenaars om ze uit te testen?  Het was dan ook een uitdaging om een artist statement te schrijven dat vaag genoeg is om open te zijn voor interpretatie, maar wel bij het werk past,  wat het ook gaat worden.  Hier ben ik overigens in gefaald, het verhaal komt over alsof ik precies denk te weten wat ik doe en achteraf had ik best kunnen laten weten aan het publiek dat dit niet het geval is. Er was een workshopdag op HKU waar we in groepen van vijf feedback kregen van daadwerkelijke kunstenaars.  Ze zei: "You're an artist. It's fine to lie." Ik had dat niet zo ter harte moeten nemen.  

"

There will be a stage. There will be duct tape. There will be a person.

 

 

 

Duct tape can stick any two things together. That's good because there is no general theme here. 

 

It's not about anything. It's me mentally torturing myself. Pathetically trying to be intense. But the public will always be late to the actions. It's a scam. 

 

I just killed this bird with my bare teeth. But obviously, I didn't. I'm curious if people will believe me. 

 

The stage will get wrecked as time goes on. I'll be doing stuff and making noise but act like you caught me in the act when you see me. How does that make you feel?

 

Feel free to talk to me. Or not.

"

Het podium

Om het allemaal open te houden begon ik snel met het bedenken van een stage. Een simpele maar karakteristieke vorm was het idee. Een beetje het cliché beeld van een podium binnen de limitaties van mijn eigen vermogen in vaardigheid en geld.

Ten tweede wilde ik rekwisieten hebben. Ik kwam al snel uit op slopen en maken. Dat Banksy-ding dat zichzelf sloopt bijvoorbeeld. Een hakbijl, plafondplaten en ducttape geven de mogelijkheid voor allebei en het leken me de meest opvallende objecten om mee te werken. 

Hoe ging het? 

Ik heb uiteindelijk gevonden wat ik zocht, maar ik ben er ook op de harde manier achtergekomen waarom voorbereiding zo belangrijk is. De eerste twee dagen heb ik weinig gedaan. Ik probeerde gesprekken aan te knopen met mensen en te doen alsof er niets aan de hand was, zoals ik het had gepresenteerd op de beoordeling maar dit werkte niet en leverde ook niemand iets op. M'n docenten hadden gelijk dat ik wel een goedvoorbereid praatje had moeten hebben,  maar zelfs dan vraagt het veel improvisatie om niet te vallen voor de kritische vragen die een paar mensen stelde.  Een kind vroeg aan me of ze mocht helpen slopen.  Ik ging hierin mee en voor ik het wist stonden er drie kinderen op het podium alles kapot te maken. Dit was een leuk beeld maar mist natuurlijk doelgerichtheid. De tweede dag viel ik een beetje in afwachting maar de derde dag liet ik iemand schrikken toen ik onverwachts met de bijl sloeg. 

Dat is wat ik uiteindelijk maar heb gedaan. Mensen vriendelijk begroeten en ze daarna laten schrikken. Het is wel een geinige binnenkomer en ik kreeg veel lachende reacties. M'n gevoel zegt dat het wel iets betekend maar ik weet nog steeds niet precies waar ik achter ben gekomen.